Üçlü Tarama Testi Nedir?
Üçlü tarama testi, gebelik döneminde yapılan ve anne karnındaki bebeğin kromozomal hastalık riskini değerlendiren önemli bir tarama testidir. Bu test, Down sendromu (Trizomi 21), Edwards sendromu (Trizomi 18) ve nöral tüp defekti gibi doğumsal anomalilerin riskini belirlemeye yardımcı olur. Testin adı, üç farklı biyokimyasal maddenin (AFP, hCG ve Estriol) anne kanında ölçülmesinden gelir. Bu değerler annenin yaşı, kilosu, gebelik haftası gibi bilgilerle birlikte bilgisayar programına girilir ve bebeğin bu hastalıkları taşıma ihtimali hakkında bir risk oranı hesaplanır. Üçlü tarama testi kesin tanı koymaz, yalnızca risk belirler. Yüksek riskli çıkan gebelerde amniyosentez veya detaylı genetik testler önerilebilir.
Üçlü Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?
Üçlü tarama testi genellikle gebeliğin 16. ile 18. haftaları arasında yapılır. En uygun zaman 16. haftadır, çünkü bu dönemde elde edilen veriler en sağlıklı sonucu verir. 20. haftaya kadar yapılabilir ancak ideal sürenin kaçırılmaması önerilir. Erken haftalarda yapılan ikili test ile birlikte düşünüldüğünde gebeliğin ilerleyen sürecinde üçlü test, bebeğin sağlık durumunu daha kapsamlı bir şekilde ortaya koyar. Zamanında yapılan test sayesinde aileler ve hekimler olası riskler hakkında önceden bilgi sahibi olabilir.
Üçlü Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Üçlü tarama testi basit bir kan tahlilidir. Anne adayından damar yoluyla alınan kan laboratuvarda incelenir. Kandaki AFP, hCG ve Estriol hormonlarının düzeyi ölçülür. Elde edilen değerler annenin yaş bilgisi, gebelik haftası, kilosu ve diğer bazı verilerle birlikte bilgisayar programına yüklenir. Sonuç olarak bebeğin Down sendromu, Edwards sendromu veya nöral tüp defekti taşıma riski belirlenir. İşlem anne için herhangi bir risk oluşturmaz, ağrısız ve kısa süren bir testtir. Bebeğe de zarar vermez, çünkü sadece anne kanından alınan örnek üzerinden değerlendirme yapılır.
Üçlü Tarama Testi Hangi Hastalıkları Gösterir?
Üçlü tarama testi bebeğin kesin olarak hasta olup olmadığını göstermez, ancak bazı hastalıkların riskini belirler. Bunlar arasında en sık görülen Down sendromu (Trizomi 21) ilk sıradadır. Ayrıca Edwards sendromu (Trizomi 18) gibi ciddi kromozomal bozuklukların da riski hesaplanabilir. Test aynı zamanda bebeğin beyin ve omurilik gelişiminde sorunlara yol açan nöral tüp defekti riskini de ortaya koyar. Sonuç yüksek riskli çıkarsa, tanıyı kesinleştirmek için amniyosentez veya ileri genetik testler yapılabilir. Bu nedenle üçlü tarama testi gebelik sürecinde hem anne hem de bebek sağlığı açısından oldukça önemli bir tarama yöntemidir.
Üçlü Tarama Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Üçlü tarama testinin sonuçları, bebeğin belirli genetik hastalıklara sahip olma olasılığını gösteren risk oranları şeklinde raporlanır. Test sonucunda çıkan değerler “düşük risk” veya “yüksek risk” olarak değerlendirilir. Örneğin, Down sendromu için 1/1000 gibi bir oran çıkarsa bu düşük risk anlamına gelir. Ancak oran 1/50 gibi daha yüksek bir değer olursa bu durumda bebeğin hastalığa sahip olma ihtimali artmıştır. Burada unutulmaması gereken en önemli nokta, üçlü tarama testinin kesin tanı koymadığıdır. Sadece risk belirlemesi yapılır. Yüksek risk saptanan gebelere amniyosentez veya ileri genetik testler önerilir.
Üçlü Tarama Testi Kimlere Yapılır?
Üçlü tarama testi, genellikle her hamile kadına önerilen rutin bir tarama yöntemidir. Ancak özellikle 35 yaş üstü gebeler, ailesinde genetik hastalık öyküsü bulunanlar, daha önce genetik anomalili bebek sahibi olanlar ve ikili tarama testinde riskli sonuç alınan gebeler için daha da önemlidir. Ayrıca gebeliğin ilk aylarında yapılan ultrason incelemelerinde anormal bulgular saptanmışsa, doktor üçlü tarama testini mutlaka önerir. Yani bu test, hem riskli gruptaki gebelere hem de rutin kontrol amacıyla tüm anne adaylarına uygulanabilir.
Üçlü Tarama Testi Güvenilir Mi?
Üçlü tarama testi, anne karnındaki bebeğin sağlık durumunu değerlendirmede güvenilir ve yaygın kullanılan bir yöntemdir. Ancak kesin tanı koydurmaz. Yaklaşık yüzde 60-70 oranında Down sendromunu, yüzde 60 oranında Edwards sendromunu ve nöral tüp defektlerini belirleyebilir. Yani tarama testinin amacı, riskli gebelikleri tespit etmek ve gerekli durumlarda ileri testler için yönlendirme yapmaktır. Sonuçların doğru çıkabilmesi için testin doğru haftada ve doğru şekilde yapılması gerekir. Bu nedenle deneyimli merkezlerde yapılması büyük önem taşır.
Üçlü Tarama Testi Yüksek Riskli Çıkarsa Ne Olur?
Üçlü tarama testi yüksek riskli çıktığında bu durum bebeğin kesin olarak hasta olduğu anlamına gelmez. Yalnızca riskin arttığını gösterir. Böyle bir durumda doktor, kesin tanı için amniyosentez, kordosentez veya ileri genetik testler önerebilir. Bu testler sayesinde bebeğin kromozom yapısı doğrudan incelenir ve kesin tanı konulabilir. Bazı gebeliklerde detaylı ultrason ile de ek bulgular araştırılır. Yani yüksek risk sonucu panik yapılması gereken bir durum değildir, ancak mutlaka ileri tetkiklerle desteklenmesi gerekir.
Üçlü Tarama Testi ile Dörtlü Tarama Testi Arasındaki Farklar
Üçlü tarama testi ile dörtlü tarama testi arasındaki en temel fark, ölçülen madde sayısıdır. Üçlü tarama testinde annenin kanında AFP, hCG ve Estriol seviyeleri incelenirken, dörtlü tarama testine ek olarak İnhibin-A hormonu da ölçülür. Bu ek parametre sayesinde dörtlü tarama testi, Down sendromu başta olmak üzere bazı kromozomal bozuklukları daha yüksek oranda yakalayabilir. Üçlü tarama testi genellikle gebeliğin 16-18. haftalarında yapılırken, dörtlü tarama testi de aynı haftalarda uygulanır. Dörtlü tarama testinin hassasiyet oranı üçlüye göre biraz daha yüksektir, bu yüzden bazı merkezlerde üçlü yerine dörtlü test tercih edilmektedir. Ancak her iki test de kesin tanı koymaz, yalnızca risk belirler. Yüksek risk durumunda amniyosentez veya ileri genetik incelemeler yapılır.
Üçlü Tarama Testi Nerede Yapılır?
Üçlü tarama testi, kadın doğum kliniklerinde, devlet ve özel hastanelerde, ayrıca yetkili laboratuvarlarda yapılabilir. Testin uygulanabilmesi için anne adayından kan alınması yeterlidir. Kan örneği alındıktan sonra özel laboratuvarlarda analiz edilir ve bilgisayar programı yardımıyla risk hesaplaması yapılır. Bu nedenle test için özel bir hazırlık gerekmez. Ancak doğru haftada yapılması çok önemlidir. Test sonuçları genellikle birkaç gün içinde çıkar ve kadın doğum uzmanı tarafından değerlendirilir. Bu nedenle anne adaylarının güvenilir ve deneyimli merkezleri tercih etmesi önerilir.
Üçlü Tarama Testi Fiyatları 2025
Bazı ileri teknolojiye sahip merkezlerde fiyat daha yüksek olabilir. ortalama 2.000TL – 5.000TL arasındadır. Anne adaylarının en doğru bilgiyi alabilmesi için test yaptırmadan önce hastane veya laboratuvardan güncel fiyat bilgisi edinmesi önemlidir.
Üçlü Tarama Testi Kaçıncı Haftada Yapılır?
Üçlü tarama testi genellikle gebeliğin 16. ve 18. haftaları arasında yapılır. En doğru sonuçların alınabilmesi için ideal zaman 16. haftadır. 20. haftaya kadar yapılabilse de, bu dönemden sonra testin güvenilirliği azalabilir. Bu yüzden anne adaylarının test için en uygun haftayı kaçırmamaları önemlidir. Kadın doğum uzmanı, annenin genel sağlık durumuna ve gebeliğin gidişatına göre testin yapılacağı zamanı belirler. Erken haftalarda yapılan ikili tarama testi ile birlikte üçlü test, bebeğin sağlık durumunu daha kapsamlı şekilde değerlendirmeye yardımcı olur.
Üçlü Tarama Testi Aç mı Tok mu Yapılmalı?
Üçlü tarama testi için anne adayının aç ya da tok olmasının bir önemi yoktur. Test, yalnızca kan örneği alınarak yapıldığı için özel bir hazırlık gerekmez. Anne adayları normal beslenme düzenlerine devam edebilir. Ancak bazı merkezler, test öncesi aşırı yağlı ve ağır yiyeceklerden kaçınılmasını tavsiye eder. Bu öneri daha çok annenin konforu içindir. Dolayısıyla üçlü tarama testinde açlık şartı bulunmaz ve anne adayları tok karnına da bu testi yaptırabilir.
Üçlü Tarama Testi Sonuçları Ne Zaman Çıkar?
Üçlü tarama testinin sonuçları genellikle birkaç gün içerisinde çıkar. Kan örneği laboratuvarda incelenir ve AFP, hCG ile Estriol değerleri hesaplanarak bilgisayar programına girilir. Anne adayının yaşı, kilosu ve gebelik haftası da hesaba katılarak risk oranı belirlenir. Özel laboratuvarlarda sonuçlar çoğu zaman 1-2 gün içinde hazır olurken, devlet hastanelerinde yoğunluğa bağlı olarak bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir. Sonuç raporu çıktığında kadın doğum uzmanı anne adayına gerekli açıklamaları yapar.
Üçlü Tarama Testi Riskli Çıkarsa Kesin Anomali Var mı?
Üçlü tarama testinde yüksek risk çıkması, bebekte kesin anomali olduğu anlamına gelmez. Bu test yalnızca risk oranını belirler. Sonucun yüksek riskli olması, bebeğin Down sendromu, Edwards sendromu veya nöral tüp defekti taşıma ihtimalinin arttığını gösterir. Ancak kesin tanı için amniyosentez, kordosentez veya daha ileri genetik testler yapılmalıdır. Bu nedenle anne adaylarının üçlü tarama testi sonucunu tek başına kesin bir teşhis olarak görmemesi önemlidir.
Devlet Hastanesinde Üçlü Tarama Testi Yapılır mı?
Evet, üçlü tarama testi devlet hastanelerinde yapılmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında olan anne adayları, bu testi devlet hastanelerinde ücretsiz olarak yaptırabilir. Devlet hastanelerinde testin uygulanması, laboratuvarların yoğunluğuna bağlı olarak biraz daha uzun sürebilir. Özel hastanelerde ise test ücretli olarak yapılır ancak sonuçlar genellikle daha kısa sürede çıkar. Hangi kurum tercih edilirse edilsin, testin güvenilirliği aynı düzeydedir çünkü kullanılan yöntemler standarttır.
